Ka
(dit is het landschap van de droom)
Over de bloem
… Weet dat de bloem het onderwerp is van de geheime traditie. Er is gezegd dat als we haar geheim houden, zij de bloem is en als we haar niet geheim houden, dan is zij de bloem niet.
De kennis van dit criterium is de essentiële conditie van de bloem. Op elk gebied, in elke weg en in elke kunst - indien elke familie bezit wat wij een geheim noemen - dan is dat te danken aan die geheimhouding dat men een grote efficiëntie bereikt. En nochtans, wat men een geheim noemt, is niet, eenmaal onthuld, iets buitengewoons. Iemand die concludeert dat het niets buitengewoons is, heeft echter niet de grote efficiëntie begrepen van wat men de geheime traditie noemt.
Volgens onze mondelinge traditie over de bloem, is de bloem niets anders dan het ongewone. Indien iedereen dit vooraf wist, dan zou het publiek zeggen: “Wel, er gaat zich iets ongewoons afspelen.” Dan kan je nog zo goed iets ongewoons interpreteren, je zou er slechts in slagen om in de geest van de toeschouwer het sentiment van het ongewone op te roepen. Het is precies de onwetendheid van de toeschouwers over wat de bloem inhoudt, die de bloem uitmaakt van de acteur. Als de toeschouwers alleen maar een vaardig acteur zien die onverwachts hun aandacht wekt, niet weten wat de bloem is, constitueert dit de bloem van de acteur. In die omstandigheden een manier vinden om in de geest van de toeschouwer een onverwachte emotie te provoceren, dat is de bloem.
Nemen we, als voorbeeld, de gebruikte middelen in de weg van de boog en de pijl (oorlogsvoering): ook daar gebeurt het dat een grote kapitein, in zijn wijsheid, de overwinning behaalt op een sterke tegenstander dankzij een onvoorziene strategie. Is dat niet, vanuit het oogpunt van de overwonnen, bezwijken onder de verbijstering veroorzaakt door het beginsel van het ongewone? Dit is, op elk gebied, in elke weg, in elke kunst, het beginsel van de overwinning in competitie.
Deze middelen, wanneer men ze als dusdanig herkent, zijn gemakkelijk te pareren; nochtans, het is omdat men ze nog niet herkende dat men verslagen wordt. Ziedaar waarom ik ook aan mijn nakomelingen een voorschrift dat de geheime traditie uitmaakt, nalaat.
In het licht van wat voorafging, weet dit nog. Zelfs indien je het zelf niet onthult, mag je je ook niet laten doorzien als iemand die een dergelijk geheim kent. Wanneer je toelaat de grond van uw gedachten te raden, zal uw tegenstander zich geen enkele onachtzaamheid permitteren en daar hij op zijn hoede is, bent u er alleen maar in geslaagd om de aandacht van uw rivaal op te wekken. Wanneer uw tegenstander niet op zijn hoede is, is het veel gemakkelijker om te winnen. Het wantrouwen van je tegenstander laten inslapen en daardoor de overwinning behalen; is dat niet de grote efficiëntie van het ongewone? In die omstandigheden zal de geheime traditie van uw familie –doordat je vermijdt haar te onthullen - de bloem uitmaken die gans uw weg zal domineren. Als je haar geheim houdt dan is het de bloem, indien je haar niet geheim houdt, dan is het de bloem niet.
… Alles wat we kunnen zeggen is: we beschouwen als goed wat beantwoordt aan de noden van het moment, en als slecht wat daar niet aan beantwoordt. Daarom, tussen alle beschikbare middelen, is het middel gekozen in functie van het publiek, het moment en de plaats, conform aan de algemene smaak van het moment: dat is het middel dat een bloem moet voortbrengen die beantwoordt aan die noden. Dit is hetzelfde als zeggen dat de bloem varieert naargelang de mensen en hun kijk op de dingen. Welk middel zullen we als authentiek beschouwen? Het is slechts in zijn aanpassing aan de noden van het moment dat we de bloem herkennen.
Boek VII: Mondelinge overlevering (1418)
Uit: Fûshi-kaden door Zeami